Sedef Hastalığı (Psoriasis) Nedir?

Ülkemizde %1-3 arasında ve kadın-erkeklerde eşit oranda görülen, ömür boyu süren (kronik) bir cilt hastalığıdır. Sedef hastalığının kendiliğinden iyileşme olasılığı çok düşüktür ve her hastada kendine özgü bir seyir gösterir. Sedefe benzeyen beyaz gri renkte pullu döküntülerle kendini belli eden cilt hastalığı her yaş grubunda görülmekle birlikte 20 yaşlarında daha yaygındır. Kadınlarda adölesan(ergenlik) çağda, hamilelikte ve emzirme döneminde; erkeklerde ise adölesan çağında ve sosyo ekonomik stres yaşanan durumlarda başlar. Sedef vakalarının çoğunda genetik yatkınlık vardır yani ailesinde sedef hastalığı bulunanlar bu hastalığa yakalanma açısından daha çok risk altındadırlar. Anne ya da babada bu hastalık olmasa bile daha önceki kuşaklarda bu hastalığın bulunması da bir risktir.

Sedef Hastalığı Neden Olur?

Sedef hastalığının nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Oluşum nedeni olarak kişinin bağışıklık sisteminin hatalı tepkisi gösterilmektedir. Yani sedef hastalığı bakteri ya da virüs kaynaklı olmadığı için kişiden kişiye bulaşma olasılığı yoktur. Bu nedenle sedef hastasına çıplak elle dokunmak ya da onunla ortak eşya kullanmakla sedef sağlam kişiye bulaşmaz.

Sedef hastalığında genetik yatkınlık önemlidir, bu nedenle hastalık tanısı koymada ailedeki genetik hastalıkların araştırılması büyük önem taşır. Aşırı stres, üzüntü ya da depresyon yaşayan insanlarda sedef hastalığı diğer insanlara göre daha yaygındır. Bağışıklık sisteminde oluşan zayıflama, enfeksiyonlar, yüksek kilo, bazı ilaçlar (tansiyon, antimalaryal, beta bloker, iyodit ilaçları) aşırı alkol ve sigara kullanımı hastalığın alevlenmesini tetikler ve kişinin sağlık durumunu bozar.

Sedef Hastalığı Oluşum Süreci

Sedef hastalığı bir cilt hastalığı olduğu için hastalık sürecinde; ciltteki hücrelerin oluşum mekanizmasında bozulmalar söz konusudur. Normalde cilt hücreleri cildin en derin tabakasında oluşur. Oluşan bu hücrelere kademeli olarak cilt yüzeyine doğru ilerler ve ilerledikçe en üst tabakada ölürler. Gün içinde yaptığımız aktiviteler ile kendiliğinden yere dökülürler. Dökülen hücreler yerini alt dokudaki yeni oluşan hücrelere bırakır.

Normal bir insanda cilt hücrelerin oluşması, yüzeye ilerlemesi ve ölmesi 28 gün sürer. Ama sedef hastalarında bu süreç normalde 10 kat daha hızlı olur ve hücreler 2-6 gün içinde dökülür. Bu durumda ölü cilt hücreleri yüzeyde birikmeye başlar. Ciltteki bu hücrelerin içine girdiği kısır döngü yani sürekli yeni hücre oluşması, dökülmesi ve dökülen hücrelerin yüzeyde birikmesi sebebiyle cilt yüzeyinde sedef rengi pullanmalar ve kabuklanmalar oluşur.

Sedef Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

• Sedef hastalarında en çok görülen ve tanı konduran belirtileri; özellikle diz ve dirsek gibi darbe alan bölgelerde bulunan sınırları belli, kırmızı renkte ve üzerinde hastalığa adını veren sedef rengi kabukların bulunduğu cilt lezyonlarıdır. Bu cilt lezyonları saçlı deride, genital bölgede, tırnak diplerinde sıklıkla görülür ve kişiyi rahatsız eder.
• Sedef hastalarında pullanmaya bağlı ciltte kuruluk, kaşıntı, yanmalar ve ileriki dönemde kaşımaya bağlı tahriş sonucu kanamalar görülebilir.
• Sedef hastalarının tırnak diplerinde boşalma, kalınlaşma, sarı renk oluşumu ve tırnak çevresinde şişlik ve kızarıklıklar oluşabilir.
• Hastaların yaklaşık %20’sinde eklem tutulumu görülebilir. Eklemlerdeki tutulum kendini eklemlerde ısı artışı, şişkinlik, eklem ağrısı ve eklem hareketlerinde kısıtlılık ile belli eder. Sedef hastalığı kontrol altına alınamadığı takdirde ileriki dönemde eklemleri tuttuğu için romatizmal hastalıklar grubunda da incelenebilir.